Muqdisho – (warsoor) – Waxaa 100 beri laga joogaa mudada talada madaxtinimo uu hayo Madaxweynaha Jamhuuriyada Federal-ka Soomaaliya, Maxamed Cabdulahi Farmajo, waxaan qormadan ku fiirinayaa waxa u qabsoomay dawladda uu isaga hormuudka u yahay iyo waxa aan u qabsoomin si gaara guulaha la taaban karo.

Mudada aan ka hadlaynaa waa wax kooban oo aan hal beeg wax qabad iyo wax qabad la’aan midna lagu xukumani Karin balse rajada la qabo ayaa ah in ay ka miro dhaliso waxa laga filayo.

Maxaa u qabsoomay Madaxweynaha iyo Xukuumadaba

Waxaa u qabsoomay oo ay heshay wax la helo waxa uga wanaagsan oo ah taageero Shacbiga Soomaaliyeed gudaha iyo dibbaddaba iyo tan beesha caalamka ah, waxaana si gaar ah Madaxweynaha u helay hal-hayskii ahaa “Ar Farmaajo ii geeyo”, taaso wiil reer Jowhar ka timid una dhaadhacday bulshada qaybaheeda kala duwan.

Safarkiisa Kenya waxaa meesha lagu soo afmeeray dhibaato Shacbiga Soomaaliyeed ku qabeen safarka oo hore loo mari jiray Wajeer, balse hadda duulimaad toos ah Mogadishu-Nairobi shaqaynayo, waxaa sidoo kale ay labada dawladood is faham badan iyo heshiis ku gaareen danaha labada dal iyo xiriirkooda, waxaana xusid mudan in Madaxweyne Kenyatta uu sheegay in shaqaalaha dawladda Soomaaliya ay bilaa Visa- la’aan ay geli karaan waddankaas.

Safarada Sacudiga, Emirate-ka, Turkiga, London, iyo dhamaan-ba dalalka kaleba waxa ay ahaayeen kuwa muhiim ahaa dawladda Cusub ee Soomaaliya, si gaar ah in Madaxweynaha, waayo waxa ay ahaayeen kuwa heer Madaxweyne ah oo aan marna looga maarmin in heshiishyada qaar ee lagu kala saxiixanaya, Dawladahan badidooda waxa la filayaa in ay dalka ka fuliyaan mashaariicyo hurumarineed, dhismaha Ciidanka Qalabka sida, is kashiga dhinaca amniga iyo la dagaalanka argagixisada sida.

Qaadista Is-baarooyin caqabad ku ahaa bulshada, Madaxweyne Farmajo safarkiisa uu bishii May 8-deedii uu ku tagay degmada Afgoye ee gobalka Shabeelada hoose, waxaa uu amar ku bixiyey in la qaado dhamaan is-baarooyin daad sanaa inta u dhaxaysa degmadaas iyo magaalada Muqdisho, waxaana amarkaasi uu noqday mid miro dhalay, waxaa la qaaday dhamaan is baarooyinka.

“Dhibaato weyn ayaan ku qabnay is baarooyinka yaalay inta u dhaxaysa Muqdisho iyo Afgoye, waxaa nalooga qaadan jiray lacag badan, waxaa sidoo kale nooga lumi jiray wakhti, kuwii uga darnaa jawaano lacagta lagu guri jiray waa la qaaday, hadda laba is-baaro oo midna Ex-control Afgoye ah iyo mid duleedka Afgoye ayaa soo haray oo kaliya, dawladda wax muuqda ayey qabatay”, sidaas  waxaa SONNA u sheegay nin baabuurey iyo beeralayn ka ah Muqdisho iyo Shabeelada hoose.

Xasilinta magaalada Muqdisho- Waxaa magaalada caasimada ah dibbadda looga saaray in ka badan 3000 oo kamida ciidanka Xooga dalka, waxaana la geeyey Jiidaha hore ee dagaalka si gaara Xerada Bali doogle, waxaa magaalada Muqdisho ka socda hawl-gal la mahdiyey laguna xaqiijinayo amniga caasimada.

Ciidamada amaanka waxa ay fashiliyeen dhawr iyo toban fal argagixiso, waxaa sidoo kale ay qarxiyeen gaadiid laga soo buuxiyey walxaxa qarxa oo qaarkood laftooda ku waayeen sida qaraxii degmada Wadajir bishii ina soo dhaaftay ee May, waxay gaari kale ku fashiliyeen oo aan khasaaro ka dhalan 15-May, waxa ay asbuucan si nabbad gelyo u ku qarxiyeen qaraxyo la dhigay degmada Waberi ee gobalka Benaadir.

Ciidamada amaanka waxa ay ku guulaysteen in ay soo ururiyaan hub, waxa ay sidoo kale hub ka dhigis ay ku sameeyey ciidamo si sharci daro ah hub uga dhex haystay magaalada Muqdisho.

Intii ay hawl-galadan ay socdeen waxaa sidoo kale lagu soo qab-qabtay maleeshiyaad ka tirsan Al-Shabaab.

Shacabka ku dhaqan magaalada Muqdisho ayaa aad u soo dhaweeyey barnaamijka xasilinta magaalada caasimada ah ee Muqdisho, waxaase xusid mudan in ay jireen shaqsiyaad si qaldan u fahmay barnaamijka.

“Aad baan uga farax-sanahay qorshaha xasilinta magaalada Muqdisho iyo hawl-galada amaanka lagu xaqiijinayo, wixii hub ah oo sharci daro ah hala guro, dawladda waa in aysan gor-gortan ka gelin mas’uuliyadeeda shaqo, waan ku taageer sanahay”, Saxiga Salaad Geedi Cali ayaa SONNA u sheegay.

Dakhliga dawladda oo kordhay :- Wasiirka Maaliyada dawladda Soomaaliya, C/raxman Ducale Beyle ayaa shaaca ka qaaday in dawladda dakhliga soo gala uu kordhay 60-kii casha ee ina soo dhaaftay, wax wayna laga qabtay musuqa, Mushaaradka Shaqaalaha dawladda iyo ciidankaba ay bixiyaan.

Su’aalaha ama dhaliilaha wax dhisaya ee la muujiyey  

Inkasta oo maalmaha yihiin 100 beri, haddana dad qaar oo bulshadeena ah waxa ay dawladda ka filayaan in ay ka sii dheerayso sida ay hadda tahay marka ay noqoto u adeegida bulshada, lana helo adeeg caafimaad, waxbarasho oo lacag la’aan ah, iyo biyo nadiif ah,  in dawladda awoodeeda isugu gayso xaqiijinta amaanka, waxaa sidoo kale ay jecel yihiin in wax laga qabto shaqa la’aanta, taasoo keentay in dhalinta qaar ay tiriyaan inta jeer ee Madaxweynaha uu safar ku aaday dibbadda, waxan filayaa in dawladda ay ka jawaabi doonto arrimahan.

Madaxda maamul-gobaleedyada:- Shirkii London waxaa ay madaxda maamulada gobalada ay balan qaaday in ay dawladda si buuxda u wada taageersan yihiin ayna la shaqaynayaan, taasi oo ah guul kale oo macno wayn u leh wada jirka, midnimada iyo wadashaqaynta.

Gunaanud

Waxaan ku soo gunaanuda qormadayda in aan Rome laguma dhisin maalin, 100 beri aan hal beeg kaga dhigi Karin dawlad curdun ah oo u baahan garab is-taaga shacabkeeda mar walba, waxaa sidoo kale muhiim ah in aan madaxda dawladda u gudbino talooyinka wax dhisaya, dhaliilaha waa ay wanaagsan yihiin haddii ay yihiin kuwa wax dhisayo, waxaa talo iga ah Madaxda ay tix gelisa dhaliilah loo soo jeediyo ay fuliso balamada ay ku qaadaan fagaarayaasha, waxan rajeynayaa in dawladnimada ay na deeqdo way nagu wada filan tahaye’.

Waxa Qoray: Ustaad Maxamed Cismaan Cabdi “ Black Cobra”

E-mail: Cobrasonna@gmail.com

Xigasho: SONNA